Memoires Navalny: "Buitengewoon levensverhaal van man vol daadkracht" (2025)

De Russische oppositieleider is zijn memoires beginnen te schrijven,nadat hij in 2020 tijdens een vlucht van Siberië naar Moskou vergiftigd is. Na zijn vergiftiging mocht Navalny in een ziekenhuis in de Duitse stad Berlijn herstellen. "Toen is hij begonnen met zijn leven op papier te zetten en dat heeft hij verdergezet tot aan zijn dood", vertelt Michel Krielaars, die het boek al heeft gelezen. "Navalny heeft zijn memoires ook in de gevangenis geschreven. Dat is bijzonder. Je kan je niet voorstellen dat iemand pen en papier krijgt in een strafkamp, maar dat was toch zo", weet Krielaars.

"Het boek begint in zijn jongensjaren en loopt tot aan het einde van zijn leven", gaat Krielaars verder. Navalny heeft aantekeningen in schriftjes gemaakt en die zijn door zijn advocaten tijdens de processen die tegen hem liepen, uit de gevangenis gesmokkeld", volgens de journalist.

"Het is een verhaal van een jongen, die opgroeit in de Sovjet-Unie en tijdens de ramp met de kerncentrale vanTsjernobyl ontdekt dat de staat een grote leugenmachine is", meldt Krielaars. "Het verhaal speelt zich verder af in de jaren 90 waarin het wilde kapitalisme leeft. Ook Navalny zelf wil rijk worden en met eenMercedes-BenzG-Klasse rijden."

Op een bepaald moment begint Navalny zich te storen aan de corruptie. Corruptie is alomtegenwoordig, zowel op de universiteit waar hij heeft gestudeerd, als in zijn werk als vastgoedmakelaar.Navalny schrijft spijt te hebben dat ook hij tijdens zijn studies soms een 50 dollarbiljet bij zijn examen stopte. "Hij wordt politicus die een ideaal heeft, namelijk die corruptie bestrijden en zijn land moderniseren", aldus Krielaars.

"Het is fascinerend om te zien hoe hij van het begin tot het einde optimistisch blijft", vertelt Krielaars nog. De laatste 200 bladzijden bestaan uit dagboekenverhalen uit de gevangenis. "Hij wordt gepest door de cipiers en mag steeds minder. Zo heeft hij 295 dagen in eenzame opsluiting gezeten. Navalny raakt ondervoed na die eenzame opsluiting en krijgt heel slecht voedsel", weet de journalist. "De oppositieleider gaat ervan uit dat hij nooit levend uit die gevangenis zal komen, als Poetin nog leeft en toch blijft hij opgewekt."

Krielaars kent de meeste zaken die in het boek worden verteld. Wat hij nog niet wist, is dat Navalny een gelovig Christen is geworden. "Hij is intussen een religieus man."